स्याङ्जा : सरकारले ९ वर्षअघि निकै तामझामका साथ सुरु गरेको इम्बोस्ड नम्बर प्लेट लागू गर्ने योजना अहिलेसम्म पनि अलपत्र छ। पटक-पटक कार्यान्वयनको घोषणा गरे पनि प्राविधिक, प्रक्रियागत र व्यवस्थापकीय समस्याका कारण यो योजनाले पूर्णता पाउन सकेको छैन। असोज १ गतेबाट यसलाई अनिवार्य गर्ने पछिल्लो घोषणा पनि नागरिकले विश्वास गर्न सकेका छैनन्। महँगो शुल्क, झन्झटिलो प्रक्रिया र सीमित ठाउँबाट मात्रै पाइने भएकाले यो नम्बर प्लेट नागरिकका लागि टाउको दुखाइ बनेको छ।
महँगो र झन्झटिलो प्रक्रिया
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको लागत महँगो हुनुका साथै यसलाई प्राप्त गर्नका लागि प्रक्रिया पनि जटिल छ। यसका लागि आवश्यक कागजातहरू जुटाउनु र तोकिएको स्थानमा पुगेर घण्टौँ लाइन बस्नुपर्ने बाध्यताले नागरिकहरूलाई थप सास्ती भएको छ। उपत्यका बाहिरका मानिसहरूका लागि यो प्रक्रिया झनै कष्टप्रद छ। सरकारले सहज र सरल तरिकाले नम्बर प्लेट उपलब्ध गराउन नसक्दा नागरिकहरू यसप्रति अनिच्छुक बनेका छन्।
ट्र्याकिङ प्रविधि छैन, उपयोगितामाथि प्रश्न
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको मुख्य उद्देश्य सवारीसाधनलाई डिजिटल प्रणालीबाट ट्र्याक गर्नु हो, जसले सुरक्षा र व्यवस्थापनमा सहयोग गर्छ। तर, विडम्बना यो हो कि नेपालमा यसलाई ट्र्याक गर्ने र सञ्चालन गर्ने प्रविधि नै छैन। प्रविधिबिनाको इम्बोस्ड नम्बर प्लेट केवल एक फलामको टुक्राजस्तै भएको छ, जसको खासै उपयोगिता छैन। सरकारले नम्बर प्लेट मात्रै ल्याएर प्रविधिमा लगानी नगर्दा यो योजना प्रभावहीन देखिएको छ।
देवनागरी लिपि र नागरिकको असन्तुष्टि
हालको इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा अंग्रेजी लिपि प्रयोग गरिएको छ, जसको चौतर्फी विरोध भइरहेको छ। नेपालको संविधानअनुसार सरकारी कामकाजको भाषा देवनागरी लिपिमा हुनुपर्ने भए पनि यसको पालना गरिएको छैन। यसले गर्दा धेरै नागरिकहरूले यसलाई स्वीकार गर्न मानेका छैनन्। नम्बर प्लेटमा आफ्नो देशको लिपि प्रयोग हुनुपर्ने नागरिकको जायज मागलाई सरकारले बेवास्ता गरेको छ।
लाइसेन्सको समस्या र सरकारको क्षमतामाथि प्रश्न
सरकारले वर्षौँदेखि नयाँ लाइसेन्स र नवीकरणको प्रिन्ट गरेर दिन नसकेको अवस्थामा इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको कार्यान्वयन सम्भव छैन भन्ने आम नागरिकको बुझाइ छ। जुन सरकारले सामान्य लाइसेन्स वितरण गर्न सक्दैन, त्यसले जटिल प्रविधिमा आधारित इम्बोस्ड नम्बर प्लेट कसरी व्यवस्थापन गर्न सक्छ भन्ने प्रश्न उठेको छ।
समाधानका लागि सुझाव
यदि सरकारले साँच्चै नै इम्बोस्ड नम्बर प्लेटलाई प्रभावकारी बनाउन चाहेको हो भने, केही महत्त्वपूर्ण कदम चाल्न जरुरी छ।
 * पूर्वाधार र प्रविधि: नम्बर प्लेट मात्रै होइन, यसलाई ट्र्याक गर्ने र सञ्चालन गर्ने प्रविधि पनि सँगै ल्याउनुपर्छ।
 * देवनागरी लिपि: नम्बर प्लेटमा नेपाली भाषा र देवनागरी लिपिको प्रयोग अनिवार्य गर्नुपर्छ।
 * सरल प्रक्रिया: नागरिकताको फोटोकपी जस्ता अनावश्यक झन्झटहरू हटाएर नम्बर प्लेट परिवर्तन गर्ने प्रक्रियालाई सहज बनाउनुपर्छ।
 * चरणबद्ध कार्यान्वयन: सबैलाई एकैपटक बाध्यकारी बनाउनुको सट्टा पुरानो नम्बर अनुसार चरणबद्ध रूपमा नम्बर प्लेट फेर्न लगाउँदा नागरिकलाई सहज हुन सक्छ।
जबसम्म सरकारले यी समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्दैन, तबसम्म इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको योजना केवल घोषणामा मात्र सीमित रहने देखिन्छ।